wudingyuan@wudingyuan·Jul 25

司马光(1019年11月17日—1086年10月11日 [59]),字君实,号迂叟,世称涑水先生。陕州夏县涑水乡(今山西省夏县)人,生于光州光山(今河南省光山县) [2]。北宋时期政治家、史学家、文学家,自称晋安平王司马孚后代 [4]。 [1] [3] [46]

司马光于宋仁宗宝元元年(1038年)中进士甲科。先后任谏议大夫翰林学士御史中丞等职。治平三年(1066年),撰成战国的八卷上进。宋英宗命设局续修,后宋神宗赐书名为《资治通鉴》。神宗即位后,司马光升任翰林学士,竭力反对王安石变法,强调祖宗之法不可变。神宗不听,授他为枢密副使,司马光坚辞不就,于熙宁三年(1070年)出知永兴军。次年退居洛阳,以书局自随,继续编撰《通鉴》,至元丰七年(1084年)成书。他从发凡起例至删削定稿,都亲自动笔。宋哲宗即位后,高太后听政,召司马光回朝,任尚书左仆射门下侍郎,主持朝政。他排斥新党,废止新法,在为相八个月后,于元祐元年(1086年)病逝,享年六十八岁。获赠太师、温国公,谥号文正”。后配享哲宗庙廷,图形昭勋阁;从祀于孔庙,称“先儒司马子”,又从祀历代帝王庙](https://baike.baidu.com/item/%E5%AE%8B%E4%BB%81%E5%AE%97/446998?fromModule=lemma_inlink)[宝元](https://baike.baidu.com/item/%E5%AE%9D%E5%85%83/3115378?fromModule=lemma_inlink)元年(1038年)中[进士](https://baike.baidu.com/item/%E8%BF%9B%E5%A3%AB/63626?fromModule=lemma_inlink)甲科。先后任[谏议大夫](https://baike.baidu.com/item/%E8%B0%8F%E8%AE%AE%E5%A4%A7%E5%A4%AB/942513?fromModule=lemma_inlink)、[翰林学士](https://baike.baidu.com/item/%E7%BF%B0%E6%9E%97%E5%AD%A6%E5%A3%AB/590715?fromModule=lemma_inlink)、[御史中丞](https://baike.baidu.com/item/%E5%BE%A1%E5%8F%B2%E4%B8%AD%E4%B8%9E/1039859?fromModule=lemma_inlink)等职。治平三年(1066年),撰成[战国](https://baike.baidu.com/item/%E6%88%98%E5%9B%BD/4819?fromModule=lemma_inlink)至[秦](https://baike.baidu.com/item/%E7%A7%A6/2681927?fromModule=lemma_inlink)的八卷上进。[宋英宗](https://baike.baidu.com/item/%E5%AE%8B%E8%8B%B1%E5%AE%97/2412556?fromModule=lemma_inlink)命设局续修,后[宋神宗](https://baike.baidu.com/item/%E5%AE%8B%E7%A5%9E%E5%AE%97/1478596?fromModule=lemma_inlink)赐书名为《[资治通鉴](https://baike.baidu.com/item/%E8%B5%84%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%89%B4/521532?fromModule=lemma_inlink)》。神宗即位后,司马光升任翰林学士,竭力反对[王安石变法](https://baike.baidu.com/item/%E7%8E%8B%E5%AE%89%E7%9F%B3%E5%8F%98%E6%B3%95/705728?fromModule=lemma_inlink),强调祖宗之法不可变。神宗不听,授他为[枢密副使](https://baike.baidu.com/item/%E6%9E%A2%E5%AF%86%E5%89%AF%E4%BD%BF/2911698?fromModule=lemma_inlink),司马光坚辞不就,于熙宁三年(1070年)出知[永兴军](https://baike.baidu.com/item/%E6%B0%B8%E5%85%B4%E5%86%9B/8519976?fromModule=lemma_inlink)。次年退居洛阳,以书局自随,继续编撰《通鉴》,至元丰七年(1084年)成书。他从[发凡](https://baike.baidu.com/item/%E5%8F%91%E5%87%A1/2380296?fromModule=lemma_inlink)[起例](https://baike.baidu.com/item/%E8%B5%B7%E4%BE%8B/3666990?fromModule=lemma_inlink)至删削定稿,都亲自动笔。[宋哲宗](https://baike.baidu.com/item/%E5%AE%8B%E5%93%B2%E5%AE%97/1086122?fromModule=lemma_inlink)即位后,[高太后](https://baike.baidu.com/item/%E9%AB%98%E5%A4%AA%E5%90%8E/1478707?fromModule=lemma_inlink)听政,召司马光回朝,任[尚书左仆射](https://baike.baidu.com/item/%E5%B0%9A%E4%B9%A6%E5%B7%A6%E4%BB%86%E5%B0%84/12721474?fromModule=lemma_inlink)兼[门下侍郎](https://baike.baidu.com/item/%E9%97%A8%E4%B8%8B%E4%BE%8D%E9%83%8E/1043019?fromModule=lemma_inlink),主持朝政。他排斥新党,废止新法,在为相八个月后,于元祐元年(1086年)病逝,享年六十八岁。获赠[太师](https://baike.baidu.com/item/%E5%A4%AA%E5%B8%88/531473?fromModule=lemma_inlink)、温国公,[谥号](https://baike.baidu.com/item/%E8%B0%A5%E5%8F%B7/103450?fromModule=lemma_inlink)“[文正](https://baike.baidu.com/item/%E6%96%87%E6%AD%A3/61945?fromModule=lemma_inlink)”。后配享哲宗庙廷,图形[昭勋阁](https://baike.baidu.com/item/%E6%98%AD%E5%8B%8B%E9%98%81/7217350?fromModule=lemma_inlink);从祀于[孔庙](https://baike.baidu.com/item/%E5%AD%94%E5%BA%99/5469990?fromModule=lemma_inlink),称“先儒司马子”,又从祀[历代帝王庙](https://baike.baidu.com/item/%E5%8E%86%E4%BB%A3%E5%B8%9D%E7%8E%8B%E5%BA%99/3263484?fromModule=lemma_inlink)) [8]。 [4] [7] [46] [84]

司马光学识渊博,在史学、哲学、经学、文学乃至医学方面都进行过钻研。在文学上,他明确反对辞藻堆砌,提倡“可用之文”,推崇文以载道。司马光为人忠直严谨,低调淡泊,留下了破瓮救友、诚信卖马等逸事,为世人乐道。著作有《温国文正司马公文集》《稽古录》《涑水记闻》等](https://baike.baidu.com/item/%E6%96%87%E4%BB%A5%E8%BD%BD%E9%81%93/3534912?fromModule=lemma_inlink)。司马光为人忠直严谨,低调淡泊,留下了[破瓮救友](https://baike.baidu.com/item/%E7%A0%B4%E7%93%AE%E6%95%91%E5%8F%8B/10597248?fromModule=lemma_inlink)、诚信卖马等逸事,为世人乐道。著作有《[温国文正司马公文集](https://baike.baidu.com/item/%E6%B8%A9%E5%9B%BD%E6%96%87%E6%AD%A3%E5%8F%B8%E9%A9%AC%E5%85%AC%E6%96%87%E9%9B%86/10701443?fromModule=lemma_inlink)》《[稽古录](https://baike.baidu.com/item/%E7%A8%BD%E5%8F%A4%E5%BD%95/8233555?fromModule=lemma_inlink)》《[涑水记闻](https://baike.baidu.com/item/%E6%B6%91%E6%B0%B4%E8%AE%B0%E9%97%BB/7688037?fromModule=lemma_inlink)》等)

Post by @wudingyuan